Wat is Emmi Pikler speelgoed?

10 juli 2025 - By Nadi

Wie is Emma Pikler, wat is haar visie en wat is dan precies Emmi Pikler speelgoed? Je leest het in dit artikel.

Wie was Emmi Pikler?

Emmi Pikler was een Hongaarse kinderarts en pedagoog, actief in de 20e eeuw. Ze werd vooral bekend door haar werk in het kindertehuis Loczy in Boedapest, waar ze baby’s en jonge kinderen opvoedde op een manier die revolutionair was voor die tijd.

Haar uitgangspunt: baby’s en peuters ontwikkelen zich het beste als ze vrij kunnen bewegen, in een veilige en respectvolle omgeving. Geen haast, geen dwang, maar vertrouwen in het eigen ritme van het kind.

Pikler stond ook aan de basis van respectvolle verzorging. Een benadering waarbij dagelijkse handelingen zoals verschonen, voeden en aankleden vol aandacht en in samenwerking met het kind worden uitgevoerd.

Wat is Emmi Pikler speelgoed?

Pikler speelgoed is speelgoed dat past bij haar visie: eenvoudig, functioneel, rustgevend en uitnodigend tot eigen initiatief. Het gaat niet om entertainment, maar om ondersteuning van natuurlijke ontwikkeling.

Kenmerken van Emmi Pikler speelgoed

Vrij van felle kleuren, geluid of knipperlichtjes
Gemaakt van natuurlijke materialen (hout, wol, katoen)
Rustig en esthetisch vormgegeven
Stimuleert zelfstandige beweging en ontdekking
Veilig voor ontdekking door baby’s en peuters
Functioneel én open (geen vast speeldoel)

Emmy Pikler speelgoed nodigt niet uit tot snelle actie of prestatie, maar tot aandacht, herhaling en verwondering.

Bekende voorbeelden van Emmi Pikler speelgoed

De meeste Pikler-materialen zijn vooral geschikt voor baby’s en peuters van 0 tot 3 jaar. Hieronder zie je de klassiekers uit deze speelvisie.

Pikler driehoek

De bekendste is misschien wel de Pikler driehoek: een houten klimrekje dat baby’s vanaf ongeveer 9 maanden uitnodigt om zich op eigen tempo op te trekken, overheen te klimmen of onderdoor te kruipen. Geen hulp of instructie nodig; het kind bepaalt wat het durft en wil doen.

Met een plank of glijbaan kun je dit uitbreiden tot een hele klimset. De driehoek bevordert grove motoriek, balans, coördinatie en zelfvertrouwen.

Speelmanden met eenvoudige voorwerpen

Denk aan een rieten mand met:

houten lepels
stoffen doekjes
houten ringen
balletjes
bekers
natuurmateriaal

Het kind kiest zelf waarmee het wil experimenteren. Zo’n speelmand is ideaal voor een baby die net begint met grijpen, voelen, tasten en ontdekken. Dit wordt ook wel heuristiek genoemd.

Houten klossen en ballen

Grote houten ballen of klosjes kunnen rollen, botsen, volgen, vastgepakt worden. Simpel materiaal dat aanzet tot onderzoek: “Wat gebeurt er als ik dit duw?” De beweging, klank en vorm nodigen uit tot herhaling en concentratie.

In elkaar passende bekers of kommetjes

Niet als setje met kleurtjes en cijfers, maar houten bekers of kommetjes die kunnen worden gestapeld, gevuld of gecombineerd. Het ontdekken van ‘passen en meten’ is een belangrijk onderdeel van cognitieve en motorische ontwikkeling.

Doeken en lappen

Zachte katoenen doeken, mousseline, zijde of wol geven een zintuiglijke ervaring. Ze kunnen worden vastgepakt, omgeslagen, verstopt, over dingen heen gelegd of gebruikt bij fantasiespel. Het kind bepaalt wat het ermee doet.

Lage bakken of bakken met open rand

Ideaal voor kleine losse onderdelen, sensorische materialen of om zelf speelgoed uit te halen en terug te leggen. Het ondersteunt zelfstandigheid en spel vanuit eigen initiatief.

De voordelen van Emmi Pikler speelgoed

Er zijn veel redenen waarom ouders en pedagogisch professionals Emmi Pikler speelgoed waarderen.

Het respecteert het tempo van het kind

Kinderen worden niet gestimuleerd om iets te doen waar ze nog niet aan toe zijn. Het materiaal past zich aan het kind aan, niet andersom.

Het stimuleert zelfstandigheid

Het kind ontdekt zelf wat het kan doen met een object. Er is geen ‘juist’ of ‘fout’. Daardoor groeit het zelfvertrouwen.

Het prikkelt op een rustige manier

Zonder fel licht, harde geluiden of drukke kleuren komt er meer ruimte voor concentratie en aandacht. Ook heel geschikt voor gevoelige of snel overprikkelde kinderen.

Het bevordert motorische ontwikkeling

Door zelf te reiken, grijpen, bewegen, klimmen en balanceren oefenen baby’s en peuters hun fijne én grove motoriek. Op een veilige en natuurlijke manier.

Het is duurzaam en esthetisch

Emmi Pikler speelgoed is vaak gemaakt van stevig hout of natuurlijk textiel. Het ziet er rustig en uitnodigend uit in elke speelhoek.

Zo gebruik je Emmi Pikler speelgoed thuis

Je hoeft niet alles in huis te halen om met Pikler te starten. Een paar eenvoudige keuzes maken al verschil.

Maak de omgeving veilig én uitnodigend

Zorg voor een rustige speelplek op de grond, liefst met een kleed of mat. Leg een aantal objecten neer die het kind zelf kan pakken en verkennen. Zet lage planken of manden neer waarin je kind zelf kan kiezen wat het wil doen.

Observeer in plaats van begeleiden

Ga naast je kind zitten, kijk wat het doet en laat het spel ontstaan. Vermijd correctie of inmenging. Het kind ontdekt en leert op eigen kracht.

Wissel af in cycli

Leg niet alles tegelijk neer. Bied 3 à 5 materialen tegelijk aan en wissel deze na een paar dagen. Dit houdt de omgeving interessant zonder te overweldigen.

Kies bewust speelgoed

Vermijd speelgoed dat lawaai maakt, licht geeft of alles ‘voordoet’. Kies materialen die het kind activeren om zélf iets te doen: duwen, trekken, stapelen, ontdekken.

Bied klimuitdagingen aan als je kind eraan toe is

Vanaf het moment dat een baby zelfstandig zit of trekt, kun je starten met klimobjecten zoals de Pikler driehoek of een klimboog.

Je kunt ook zelf materialen verzamelen: houten keukenmateriaal, stoffen doekjes, ringen, kommetjes, grote knopen, enzovoort. Houd wel altijd de veiligheid in de gaten.

Emmi Pikler geloofde dat elk kind precies weet wat het nodig heeft, als we hen daar de ruimte voor geven. Pikler speelgoed aanbieden is een manier om die ruimte tastbaar te maken. Spel zonder haast. Zonder sturing. Met vertrouwen in het proces.